24 września 2023 r. weszła w życie, podpisana jeszcze w lipcu przez prezydenta, nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Reforma ma za zadanie zapewnić Polsce zrównoważony rozwój przy jednoczesnym zachowaniu ładu przestrzennego, z uwzględnieniem interesu publicznego. Co to dokładnie oznacza?
Wprowadzone ustawą zmiany celują w uproszczenie procesów inwestycyjnych, a także w zwiększenie skuteczności planowania przestrzennego. Mają one wpłynąć korzystnie na sprawną realizację procesów inwestycyjno-budowlanych oraz na stabilność warunków inwestowania. Jednocześnie, dzięki nowym zasadom gospodarowanie przestrzenią ma się stać bardziej racjonalne, zmniejszyć ma się przestrzenny chaos, a co za tym idzie, również nakłady publiczne na infrastrukturę, która w obecnych warunkach generuje wysokie koszty.
Głos społeczeństwa
Ustawa kładzie nacisk na zwiększenie wpływu społeczeństwa na decyzje dotyczące zagospodarowania przestrzeni poprzez ułatwienie realizacji konsultacji społecznych. Mają się one odbywać łatwo dostępnych miejscach i o dostępnych porach, a także zdalnie.
Plan ogólny gminy
Jedną z najważniejszych zmian jest wprowadzenie planu ogólnego gminy. To dokument, który uchwalany będzie obligatoryjnie dla każdej gminy i będzie miał rangę aktu prawa miejscowego. Jego zapisy będą wpływały bezpośrednio na miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz na wydawane warunki zabudowy. Plany ogólne mają powstać do końca 2025 roku.
Zintegrowany plan inwestycyjny
Nowością jest również zintegrowany plan inwestycyjny (ZPI), czyli nowa forma planu miejscowego, która zastąpi zapisy tzw. specustawy mieszkaniowej, przy czym dotyczyć ona będzie wszelkich rodzajów inwestycji, nie tylko tych mieszkaniowych. O wydanie zintegrowanego planu inwestycyjnego będzie wnioskował inwestor. Dokument wydany przez gminę, z uwzględnieniem głosu mieszkańców i z poszanowaniem dla zasad ładu, przestrzennego, jest rozwiązaniem, na które czekają deweloperzy i inwestorzy – jego wydanie będzie skutkowało podpisaniem w formie aktu notarialnego tak zwanej umowy urbanistycznej, która będzie jasno określała obowiązki gminy i inwestora względem realizowanej przez tego drugiego inwestycji.
Zmiany w warunkach zabudowy
Zmieniło się także prawo w kwestii wydawania decyzji o warunkach zabudowy. Dotychczas decyzje o WZ wydawane były wszędzie tam, gdzie nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Masowe wydawanie WZ generowało chaos przestrzenny, a także nadprogramowe wydatki gmin na infrastrukturę i komunikację. Nowa ustawa reguluje tę kwestię i zapobiega niekontrolowanemu rozlewaniu się zabudowy – warunki zabudowy będą wydawane tylko na terenach, dla których taka możliwość przewidziana została w planie ogólnym gminy. Uzupełnieniem ustawy będzie rozporządzenie, które szczegółowo określi sposób wyboru takich terenów.
Ramy czasowe wdrożenia ustawy
Ustawa ma na celu usprawnić procesy urbanistyczne, a także ujednolicić i przyspieszyć powstawanie aktów planowania przestrzennego. Dodatkowo ma wpłynąć pozytywnie na ład przestrzenny w naszym kraju. Na ocenę skuteczności wprowadzonych zmian przyjdzie nam jednak poczekać, ponieważ pomimo, że część regulacji wchodzi w życie od razu, pozostałe będę rozłożone w czasie. Całościowo system zadziała dopiero wtedy, gdy gminy uchwalą i wprowadzą plany ogólne, a na to gminy mają czas do końca 2025 roku.
